سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کرمان : شمال استان کرمان دارای اقلیم های متنوعی از آب و هوای کویری ، بیابانی ، استپی تا کوهپایه ای و کوهستانی است و دو نوع اقلیم مهم معتدل کوهستانی و جلگه ای گرمسیری در کنار هم وجود دارد . از کل مساحت 13/8 میلیون هکتار عرصه های منابع طبیعی تجدید شونده ( بیش از 95 درصد ) آنچه که بعنوان رویشگاه گیاهان داروئی قابل برداشت ، مستعد رویش و دارای پتانسیل برداشت داروئی و توان تجدید حیات و زادآوری می باشد سطحی معادل با  2/5 میلیون هکتار است.

 آنغوزه گیاهی چند ساله ، علفی بزرگ ، دارای ساقه راست گوشتی ضخیم و استوانه ای به ارتفاع حدود 2متر است ، گل آذین آن چتر مرکب و به رنگ زرد می باشد برگ ها بزرگ به طول 60 –50 سانتیمتر و بدون دم برگ می باشند .

صمغ شیری رنگ با بوی زیاد قسمت مورد استفاده این گیاه می باشد که در اثر تیغ زدن روی ریشه از گیاه ترشح می شود همچنین از محل گزش حشرات روی ساقه نیز این شیره ترشح می شود که بسیار مرغوب تر است .

شیره آنغوزه علاوه بر اینکه به عنوان ادویه مصرف می گردد از آن در درمان بیماری های تشنج –هیستری ، سستی اعضا ، فلج ، صرع کودکان ، اسپاسم حنجره ، بیماری های عصبی ، بیماری های گوارشی ، یبوست افراد مسن ، سیاه سرفه ، آسم ، دندان درد و غیره نیز استفاده می شود.

گیاه آنغوزه به دو گونه شیرین و تلخ وجود دارد که سطح مرتعی آنغوزه تلخ در مراتع زرند ، کرمان ، سیرجان ، شهربابک ، راور ، کوهبنان و بردسیر   و سطح مرتعی آنغوزه شیرین زرند ، راور و شهداد است .

هر سال مجوز برداشت شیره این گیاه در قالب طرح به بومیان و دامداران منطقه داده می شود و بهره برداران طبق شرایط منابع طبیعی اقدام به برداشت شیره این گیاه می کنند.

برداشت این گونه شاخص گیاهی از اواخر بهار شروع و تا اواخر تابستان ادامه دارد .

بهره‌برداری از گیاه آنغوزه فقط از طریق صدور مجوز از سوی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان امکان‌پذیر است، لذا برداشت غیرقانونی آن جرم محسوب شده و پیگرد قانونی دارد.

در مراتعی که بهره‌برداری صورت می‌گیرد بعد از برداشت محصول، عملیات احیای مراتع شامل بذرپاشی و کپه‌کاری توسط بهره‌بردار صورت می‌گیرد و ملزم به انجام آن است.

متاسفانه عده ای از سودجویان هر سال با جمع آوری غیراصولی شیره این گیاه خسارات جبران ناپذیری به این گیاه ارزشمند وارد می کنند. در سال های اخیر با تلاش یگان حفاظت منابع طبیعی و همکاری مردم بومی از برداشت غیراصولی شیره گیاه آنغوزه و نابودی آن بدست سودجویان و قاچاق جلوگیری شده است.