سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان منابع‌ و آبخیزداری کشور، دکتر نقی شعبانیان سرپرست معاونت امور جنگل سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور به مناسبت روز جهانی جنگل (21 مارس / اول فروردین) بیانیه‌ای صادر کرد. متن بیانیه بدین شرح است:

بسمه تعالی

سال 1400 در حالی به پایان می‌­رسد که بالغ بر 6 میلیون نفر از ساکنان زمین به دلیل بیماری همه ­گیر کووید 19 جان خود را از دست داده‌­اند و حدود همین تعداد خانواده داغدار شده­‌اند. جدای از خسارات فراوان این بیماری در حوزه سرمایه انسانی، در حوزه اقتصاد و زیست محیطی نیز این خسارات بسیار زیاد بوده ­است. تعطیلی بسیاری از مشاغل و همچنین درگذشت سرپرستان خانوار باعث کاهش درآمد و توسعه فقر در بسیاری از مناطق به ویژه در کشورهای با درآمد پایین بوده و فقر ناشی از آن باعث افزایش فشار بر منابع طبیعی و محیط زیست به منظور جبران کسری درآمد شده است.

با نگاهی به موضوعات مهم همایش­ ها و نشست­ های اخیر از جمله اجلاس گلاسکو، نشست سی و ششم منطقه­ ای آسیا – پاسیفیک، نشست دوم کارگروه کشورهای مناطق خشک و غیره که عمدتاً در حوزه اثرات این بیماری، توسعه فقر، چالش­‌های کشاورزی و سیستم‌­های آگروسیلوپاسچرال، تغییر اقلیم، گازهای گلخانه ­ای بر منابع طبیعی، نشان از این حقیقت دارد که حفظ و توسعه پوشش گیاهی و تنوع زیستی تا چه درجه‌­ای از اهمیت برخودار می‌­باشد.  

منابع طبیعی به صورت اعم و جنگل به صورت اخص نقشی بسیار تعیین کننده در توسعه پایدار دارد. خدمات و تولیدات بسیار ازرشمند جنگل استمرار حیات بر کره ­زمین را میسر می‌­کند. خدمات تولیدی جنگل از تولید چوب، اکسیژن، محصولات غیرچوبی جنگلی تا خدمات تنظیمی آن در کنترل روان­ آب، حفظ و ذخیره سازی آب، کنترل فرسایش خاک و غیره سهم به سزایی در تولیدات بخش کشاورزی، اقتصاد و معیشت جوامع محلی داشته و دارد.

تغییرات اقلیمی حاصل از گرمایش کره زمین که خود متاثر از افزایش گازهای گلخانه ­ای بوده نقش بسیار زیادی در کاهش بارندگی، خشکی مفرط، تغییر پراکنش بارندگی، افزایش تبخیر، افزایش حریق و توسعه آفات و امراض داشته و فشار بر پوشش گیاهی را افزایش داده و منابع جنگلی را به شدت تهدید می کند. اگرچه منشا اصلی آلاینده‌­های اتمسفری موثر بر تغییرات اقلیمی مصرف سوخت‌های فسیلی در بخش صنایع، مصارف خانگی و حمل نقل و دامداری می‌باشد، اما کاهش و ذخیره­‌سازی این گازها به ویژه کربن دی اکسید عمدتاً از طریق توسعه پوشش جنگلی و گیاهی امکان­پذیر است.

کنوانسیون­‌های سه گانه تغییر اقلیم، تنوع زیستی و مبارزه با بیابان زایی، موافقت‌نامه پاریس، اهداف توسعه پایدار، تعهدات اجلاس گلاسکو اگر چه بعضاً دارای تعهدات الزام‌آوری برای کشورهای عضو نیستند اما تلاش در تغییر رفتار کشورهای عضو در کاهش آلاینده­‌های اتمسفری، حفاظت، احیا، بازسازی و توسعه پوشش گیاهی و جنگلی دارند. سطح فعلی جنگل‌­ها بر اساس آخرین آمار "ارزیابی منابع جنگلی (FRA 2020) " 4.06 میلیارد هکتار بوده که یک سوم بخش خشکی کره زمین را پوشش می دهد. متاسفانه بین سال های 1990 تا 2020 نزدیک به 178 میلیون هکتار از سطح جنگل­‌ها – برابر با سطح کشور لیبی – کاسته شده ­است. اگر چه روند کاهشی آن از 7.8 میلیون هکتار در سال در دهه 1990 به 4.7 میلیون هکتار در سال در دهه 2010 تا 2020 ادامه داشته، با این حال متوقف نشده است.

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از بدو تاسیس در سال 1284 بر اساس اصول چهارگانه خود (حفاظت، توسعه، احیا و بهره برداری اصولی) نسبت به مدیریت این منابع طبیعی اقدام نموده ­است. فعالیت­‌های متعدد این سازمان در کلیه عرصه‌­های جنگلی، مرتعی، بیابانی و غیره در قالب طرح­‌های چند ساله مدیریت آبخیزداری، مرتعداری، جنگلداری و غیره تلاش در ارتقاء کیفیت و کمیت این منابع داشته­ است. طرح های 3*4*1400، ایران سبز-ایران قوی، طرح های 5 ساله و 14 ساله توسعه و احیا‌ء جنگل از جمله فعالیت­‌های اخیر سازمان جهت توسعه و حفاظت از منابع طبیعی می­‌باشند. این فعالیت‌­ها در راستای چشم­ انداز و برنامه ­های توسعه‌­ای کشوری و با رعایت سیاست‌­های جاری کشور برنامه­‌ریزی و اجرا شده­‌اند و با توجه به گستردگی فعالیت‌­های در حوزه­‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، قوانین و مقررات با کلیه معاهدات و موافقت‌نامه­‌های بین المللی در یک راستا می‌­باشد.

در سال­‌های اخیر علیرغم کاهش اعتباری شدید سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به دلیل وجود تحریم‌های گسترده، ظالمانه و یک‌­جانبه، تلاش‌­های گسترده‌­ای در رابطه با حفاظت و توسعه منابع صورت گرفته است. تغییر رویکرد سازمانی در مشارکت آحاد مردم به ویژه جوامع محلی، جوانان و نهادهای مردم نهاد در اجرای طرح های مختلف سازمانی، توسعه معیشت‌­های سبز و پایدار مانند طبیعت گردی، توسعه صنایع خرد محصولات فرعی، جنگلکاری اقتصادی، آبزی­ پروری و غیره در دستور کار این سازمان قرار دارد تا با ایجاد معیشت‌های جایگزین در کاهش فقر و متعاقب آن کاهش نیاز به بهره ­برداری غیر اصولی از منابع طبیعی و ایجاد فشار مضاعف بر آن پرهیز گردد و حفاظت از منابع طبیعی توسط جوامع محلی به منظور استمرار بهره‌برداری اصولی صورت گیرد.

هرساله به منظور گرامیداشت اثرات بی بدیل منابع طبیعی و جنگل، در هفته منابع طبیعی ( 15 تا 21 اسفند ) مراسم ویژه ای برگزار می گردد. این هفته با کاشت نهال در روز 15 اسفند توسط مسئولین کشوری جشن گرفته می‌شود. این مراسم با هدف یادآوری این موضوع که حفاظت و توسعه منابع طبیعی و محیط زیست، یکی از ارکان توسعه پایدار است، برگزار می‌گردد.

همچنین در پی تلاش‌های صورت گرفته از سال 2011، از سال 2013 به منظور تبیین نقش غیر قابل انکار جنگل­‌ها در پایداری سرزمین و شادابی حیات انسان‌­ها، جانوران و گیاهان روز 21 مارس (اول فرودین ماه) به عنوان "روز جهانی جنگل" نامگذاری و هرساله مراسمی ویژه‌ای در این روز برگزار می‌گردد. ضمن تبریک این روز به تمامی کسانی که دل در گرو منابع طبیعی و محیط­زیست دارند، توسعه روزافزون این منابع خدادادی و بهره مندی از آثار و برکات آن را خداوند متعال خواستاریم.

نقی شعبانیان
سرپرست معاونت امور جنگل
سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور